Αμφίπολη, μια μοναδική ανακάλυψη

Η Αμφίπολη ήταν αρχαία πόλη χτισμένη στην ανατολική Μακεδονία, στις όχθες του ποταμού Στρυμόνα, στη θέση πόλης που παλαιότερα ονομαζόταν Εννέα Οδοί ή πολύ κοντά σε αυτήν. Η Αμφίπολη ιδρύθηκε από Αθηναίους το 437 π.Χ. με στόχο τον έλεγχο των μεταλλείων της Θράκης, αλλά πέρασε στα χέρια των Σπαρτιατών κατά τη διάρκεια της πρώτης φάσης του Πελοποννησιακού πολέμου.

Η Νικίειος Ειρήνη το 422 π.Χ. προέβλεπε να αποδοθεί στους Αθηναίους η Αμφίπολη, μια υπόσχεση που δεν υλοποιήθηκε. Στη συνέχεια η Αμφίπολη έμεινε στην επιρροή των Σπαρτιατών. Αργότερα καταλήφθηκε από τον Φίλιππο, τον πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και έγινε μέρος του Βασιλείου των Μακεδόνων. Με την πτώση του Μακεδονικού Βασιλείου από τους Ρωμαίους η Αμφίπολη έγινε μέρος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Από την πόλη διερχόταν η περίφημη Εγνατία οδός. Στα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια είχε σημαντική οικονομική ανάπτυξη κάτι που μαρτυρούν και εντυπωσιακές σε μέγεθος και διακόσμηση εκκλησίες της πόλης .

Μετά τις επιδρομές των Σλάβων στα τέλη του 6ου αιώνα μ.Χ. η Αμφίπολη ερήμωσε σταδιακά για να εγκαταλειφθεί εντελώς τον 8ο αιώνα .Σήμερα στην περιοχή είναι χτισμένος ο ομώνυμος σύγχρονος οικισμός, που βρίσκεται περίπου 60 χλμ. νοτιοανατολικά των Σερρών.

Η Αμφίπολη στο χάρτη

Η αρχαιολογική έρευνα έχει αποκαλύψει ερείπια ανθρώπινης εγκατάστασης που χρονολογούνται γύρω στο 3.000 π.Χ. Εξαιτίας της στρατηγικής της θέσης η περιοχή είχε οχυρωθεί από πολύ νωρίς. Το 480 π.Χ. ο Ξέρξης περνώντας από την περιοχή έθαψε ζωντανούς δεκαοχτώ συνολικά ανθρώπους ως θυσία σε ποτάμιο θεό. Ένα χρόνο μετά στην Αμφίπολη ο Αλέξανδρος Α΄ νίκησε τα υπολείμματα του στρατού του Ξέρξη.

Τον 5ο αιώνα π.Χ. οι Αθηναίοι επιχείρησαν να αποικίσουν την περιοχή που είχε άμεση πρόσβαση σε σημαντικές πρώτες ύλες,  του Παγγαίου και τα πυκνά δάση της περιοχής  . Η Αθήνα επανήλθε το 437 π.Χ., ιδρύοντας την Αμφίπολη. Σύμφωνα με τον Θουκυδίδη η πόλη ονομάστηκε έτσι επειδή ο ποταμός Στρυμόνας ρέει γύρω από την πόλη περιβάλλοντάς την.

Στην συνέχεια έγινε η κύρια βάση των Αθηναίων στην Θράκη και στόχος των Σπαρτιατών. Κατά την διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου οι Σπαρτιάτες κατέλαβαν την πόλη.

Οι Αθηναίοι δεν κατάφεραν να ανακαταλάβουν την πόλη ξανά παρά τις πολλές απόπειρες που έκαναν τα επόμενα χρόνια. Την περίοδο του Μεγάλου Αλεξάνδρου η Αμφίπολη και το επίνειό της στο Αιγαίο είχαν εξελιχθεί σε πολύ σημαντική ναυτική βάση των Μακεδόνων. Από εκεί ξεκίνησε και ο στόλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου για την Ασία.

Με την πτώση του Μακεδονικού Βασιλείου από τους Ρωμαίους η Αμφίπολη έγινε μέρος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Τα τελευταία χρόνια της αρχαιότητας η Αμφίπολη ευνοήθηκε από την οικονομική ανάπτυξη της Μακεδονίας, κάτι που μαρτυρούν και οι πολλές εκκλησίες της πόλης εντυπωσιακές σε μέγεθος και διακόσμηση. Μετά τις επιδρομές των Σλάβων στα τέλη του 6ου αιώνα μ.Χ. η Αμφίπολη ερήμωσε σταδιακά για να εγκαταλειφθεί εντελώς τον 8ο αιώνα όταν οι περισσότεροι κάτοικοι κατέφυγαν στην κοντινή παραθαλάσσια πόλη Χρυσόπολη.

Το λιοντάρι της Αμφίπολης

Ο Λέων της Αμφίπολης είναι έργο επιτάφιας πλαστικής του 4ου αιώνα, μνημείο πολεμικής δόξας και πράξης. Σύμφωνα με τον καθηγητή Δημήτρη Λαζαρίδη, στήθηκε προς τιμή του Λαομέδοντα από τη Λέσβο, ενός από τους αξιολογότερους τριηράρχους του Μεγάλου Αλεξάνδρου που εγκαταστάθηκαν στην Αμφίπολη.

Ο  γνωστός λέων της Αμφίπολης σήμερα.

Η ανεύρεση του μνημείου είναι συνδεδεμένη με τη νεότερη πολεμική ιστορία της Μακεδονίας, καθώς ο εντοπισμός των πρώτων τμημάτων του οφείλεται σε Έλληνες στρατιώτες, που είχαν στρατοπεδεύσει εκεί κατά τον Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο, και μερικά χρόνια αργότερα η ανακάλυψη περαιτέρω τμημάτων από Άγγλους στρατιώτες κατά την διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Μετέπειτα, κατά την εκτέλεση των έργων αποξήρανσης του Στρυμόνα την δεκαετία του '30, αποκαλύφθηκαν στις εκβολές του ερείπια αρχαίας γέφυρας και βρέθηκαν μέσα σε λάσπη του ποταμού τεράστια τεμάχια του μαρμάρινου λέοντος. Παρά ταύτα, το 1937, χάρη σε πρωτοβουλία του πρεσβευτή των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ελλάδα ο Λέων της Αμφίπολης αναστηλώθηκε.

Έχει ύψος περισσότερο από τέσσερα μέτρα και μαζί με τα βάθρα υπερβαίνει τα οκτώ μέτρα. Η τεχνοτροπία του πιστοποιεί ότι είναι έργο του πέμπτου ή του πρώτου μισού του τετάρτου π.Χ. αιώνα.

Σύγχρονες λαϊκές δοξασίες θέλουν τον λέοντα να μην έχει γλώσσα, για να μην αποκαλύψει σε ποιον ανήκει ο τάφος, κρατώντας το μυστικό.

Λόφος Καστά 

 Το 1964 άρχισε επίσημα η ανασκαφή και ανακαλύφθηκε ένα τετράπλευρο οικοδόμημα και ότι ο Λέοντας της Αμφίπολης βρισκόταν κάποτε στην κορυφή του τύμβου. Οι ανασκαφές συνεχίστηκαν και εντοπίστηκαν 70 τάφοι. Το 2012 άρχισαν για να εντοπιστούν τα όρια του τύμβου.

Ο λόφος Καστά.

Από την ανασκαφή στον τάφο έχουν έρθει στο φως τρεις διαδοχικοί θάλαμοι που επικοινωνούν μεταξύ τους με θύρες, ενώ στον τρίτο θάλαμο υπάρχει μικρότερη θύρα που φαίνεται να οδηγεί σε τέταρτο θάλαμο  χωρίς όμως να είναι βέβαιο ότι αυτός είναι ο τελευταίος ή νεκρικός θάλαμος. Οι ανασκαφές βρίσκονται σε εξέλιξη και δεν είναι ακόμα σίγουρο σε ποιόν ανήκει ο συγκεκριμένος τάφος. Από την δημοσιοποίηση των πρώτων ευρημάτων, έχουν εμφανιστεί πολλές και διαφορετικές απόψεις αρχαιολόγων για το ποιος ή ποια είναι ο νεκρός, καθώς και αν είναι ένας ή περισσότεροι.

Το μουσείο

Στον προθάλαμο της έκθεσης , στο χώρο υποδοχής, εκτίθεναι η ασημένια λειψανοθήκη και το χρυσό στεφάνι από φύλλα ελιάς που βρέθηκαν σε κιβωτιόσχημο τάφο , στο σημείο που είναι τώρα κτισμένο το μουσείο.

Η έκθεση οργανώνεται κατά χρονολογικές και θεματικές ενότητες:

1) Προϊστορικοί χρόνοι

2)Πρώιμοι ιστορικοί χρόνοι

3)Κλασσικοί χρόνοι

4)Ρωμαϊκοί χρόνοι

5)Παλαιοχριστιανικοί χρόνοι

6)Βυζαντινοί χρόνοι

Το χρυσό στεφάνι που βρέθηκε στο χώρο.

Για περισσότερες πληροφορίες αλλά και φωτογραφικό υλικό για τα ευρήματα μπορείτε να παρακολουθήσετε το παρακάτω POWERPOINT κάνοντας κλικ στο link:ΑΜΦΙΠΟΛΗ.ppsx

Τέλος, για μια 3D περιήγηση στον Τύμβο Καστά επισκεφτείτε την παρακάτω ιστοσελίδα: http://amfipoli-news.com/3dmap.php 

 Οι μαθήτριες, Μελέγγογλου Έλενα, Ψηλού Αγγελική και Σταθούλια Πηνελόπη, παρουσιάζουν μέρος της εργασίας τους λίγο πριν την επίσκεψη  στον αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης. Δείτε το βίντεο:

Σας ευχαριστούμε πολύ!

Επιστροφή σε FrontPage